Berichten

De Bilderberg Conferentie 2025

Geen club van samenzweerders maar wel uiterst invloedrijk

De jaarlijkse Bilderbergconferenties genieten al sinds de oprichting in 1954 veel belangstelling. De laatste jaren neemt dat iets af, vermoedelijk omdat er steeds meer conspiratietheorieën in omloop zijn gekomen waardoor Bilderberg minder opvalt. De meeste publicaties over Bilderberg zijn ook van conspiratieve aard. Dat heeft de organisatie vooral aan zichzelf te danken. Er worden nooit mededelingen gedaan over de discussies en jarenlang waren de agenda en deelnemerslijst geheim. Wat gebeurt er achter die gesloten deuren. En kan dat het daglicht verdragen?

Bilderberg opereert onder de Chatham House Rule. Dat betekent dat er niets naar buiten wordt gebracht. De deelnemers kunnen onderling in volstrekte openheid praten en naderhand niet aangesproken worden op hun discussiebijdrage. Er zijn daarom geen notulen of verslagen van de vergaderingen wat er allemaal toe bijdraagt dat de deelnemers zich in beslotenheid openlijk durven te uiten. Ze stellen het op prijs over gevoelige thema’s van gedachten te kunnen wisselen zonder bang te hoeven zijn voor politieke risico’s.

Prins Bernhard staat samen met de Pool Josef Retinger te boek als de oprichter van ‘Bilderberg’ dat vernoemd is naar het gelijknamige hotel in Oosterbeek waar de eerste conferentie plaatsvond en dat nog steeds bestaat. De Atlanticus Bernhard vond dat Europa en de Verenigde Staten van elkaar vervreemden en meende dat er iets moest gebeuren om dat proces te stoppen. Overigens was het Retinger die met het initiatief op de proppen kwam. Hij beschikte echter niet over voldoende internationale contacten en kwam zo bij Bernhard terecht die er wel een imposant internationaal netwerk op na hield. De prins kon prominenten in Europa (behalve de Oostbloklanden), Amerika en Canada uitnodigen en desnoods wat druk uitoefenen als ze geen trek hadden om te komen, wat in de begintijd nogal eens het geval was. Het enthousiasme voor Bernhards plan was aanvankelijk – vooral in Amerika – gering.

De beoogde deelnemers waren vooraanstaande politici, chefs van multinationals, vakbondsleiders, bankiers, wetenschappers, militairen en enkele ‘moguls’: directeuren van grote mediaconcerns. Die konden er voor zorgen dat een bepaald idee anoniem in de pers werd gelanceerd maar ze waren tegelijkertijd een garantie dat hun concern niet inhoudelijk over de conferentie ging berichten (wat de samenzweringstheoriën over Bilderberg in de hand heeft gewerkt).

Wie de lijst van deelnemers bekijkt komt onwillekeurig onder de indruk van de enorme concentratie van politieke, financiële en economische macht die in een zaal bijeen is gebracht. Veel deelnemers zijn ook lid van invloedrijke organisaties zoals de denktank Council on Foreign Relations (met uitmuntende connecties in Washington) of de Trilaterale Commissie (TLC). De TLC is net als Bilderberg een privéorganisatie maar heeft – anders dan Bilderberg, dat zich op Europa en Noord-Amerika richt – ook deelnemers uit Zuidoost-Azië. De oprichter/miljardair David Rockefeller beoogde met de TLC de politieke en economische samenwerking tussen de genoemde gebieden te verbeteren.

Op een Bilderbergconferentie worden geen besluiten genomen zoals complotdenkers, die in Bilderberg een wereldregering menen te zien, graag beweren. Maar ze hebben gelijk als ze stellen dat de machtigste mensen van deze planeet op Bilderberg de grote wereldproblemen aankaarten. De onderwerpen staan ieder jaar in het teken van de dan heersende problematiek. Dat zijn altijd vraagstukken op het gebied van politiek, bedrijfsleven, geopolitiek, financiën, energie en defensie. De agenda varieert per jaar maar de onderwerpen zijn altijd actueel.

In Stockholm (2025) is veel gepraat over Oekraïne. Hoe weten we dat eigenlijk als er geen verslagen en notulen worden gemaakt en niets openbaar wordt gemaakt? Ieder jaar is er wel een lek maar de individuele deelnemers maken zelf ook vaak uitgebreide aantekeningen van de discussies en die komen in een aantal gevallen in een openbaar archief terecht. Zelf heb ik voor mijn boek De Bilderbergconferenties. Organisatie en werkwijze van een geheim trans-Atlantisch netwerk (2007) aantekeningen van Canadese, Nederlandse, Zweedse, Duitse en Amerikaanse deelnemers kunnen inzien en vergelijken. Ze kwamen qua inhoud vrijwel overeen. In de verslagen en notities wordt regelmatig gesproken over proefballonnetjes die ministers en CEO’s oplaten om te zien hoe hun ideeën vallen bij de conferentiegangers. Daaruit kunnen ze opmaken of hun plannen levensvatbaar zijn of toch maar beter achterwege kunnen worden gelaten. Het kan dus helpen bij de besluitvorming van een bedrijf of een regering maar besluiten nemen doen de conferentiegangers zelf niet. Dat zou ook geen zin hebben.

Stel dat de Bilderbergers bij nader inzien de euro toch geen goed idee vonden en meenden dat de mark, de franc, de gulden enzovoort zouden moeten terugkeren. Om dat te testen vragen ze Mark Rutte (hij was kind aan huis op Bilderberg) om in Nederland de gulden weer in te voeren. Dat kan Rutte niet in zijn eentje, maar hij kan het idee wel aankaarten in de ministerraad. Hij zal dan een wetsvoorstel moeten indienen, dat beide Kamers moet passeren voor goedkeuring. Daarnaast had hij te maken gekregen met Europese verdragen waarin de positie van de euro is geregeld. Een ander voorbeeld is de Brexit. Die is wel degelijk uitgebreid op Bilderberg onder de loep genomen maar niet door Bilderberg tot stand gebracht. Op de uitkomst van het Brexit-referendum had de organisatie geen invloed.

Ontegenzeggelijk heeft Bilderberg invloed. Regeringsleden en CEO’s horen ideeën en voorstellen en nemen die mee naar huis. Mogelijk gaan ze deel uitmaken van een wetsvoorstel of van een bedrijfsplan maar dat is nauwelijks traceerbaar. En hoe erg is het als een idee – dat van origine afkomstig is van Bilderberg – wordt goedgekeurd door het concernbestuur of – in het geval van een wetsvoorstel – door de volksvertegenwoordiging wordt aangenomen?

De agendapunten worden ter conferentie kort door twee deelnemers toegelicht. Het liefst door een voor- en een tegenstander die bij voorkeur een verschillende politiek wereldbeeld hebben, want dat bevordert de discussie.

De aanwezigen nemen officieel deel op persoonlijke titel maar in werkelijkheid worden ze geselecteerd vanwege hun functie of invloed. Een koning, een minister of een topbankier is geen toevallige gast, maar is aanwezig  om wie hij of zij is. Een vuilnisman zul je er niet aantreffen. Mark Rutte was aanwezig als de heer Rutte en niet als minister-president (of zoals dit jaar als secretaris-generaal van de Navo), hoewel zijn functie wel achter zijn naam stond vermeld. Iedereen krijgt een functievermelding maar de fictie van privé-persoon wordt angstvallig in stand gehouden. Dat houdt ook in dat iemand als Rutte zijn eigen reis moet betalen, maar dat liet hij aan de belastingbetaler over.

Zoals in 2019 toen zowel Willem-Alexander als Mark Rutte waren uitgenodigd voor de Bilderbergconferentie in Zwitserland. Het regeringsvliegtuig was wegens onderhoud niet beschikbaar; dus werd een privéjet ingehuurd.

Rutte en een medewerker mochten meevliegen, maar moesten wel 13.695 euro overmaken. De koning liet een rekening sturen omdat hij zo’n  € 400.000 euro per jaar aan privéjets en helikopters mag uitgeven. Als hij Rutte liet betalen zat hij minder snel aan die limiet.

De koning heeft altijd vrij reizen maar Rutte als privé-persoon niet. Hij reisde niet in het landsbelang en dus had hij de reis zelf moeten bekostigen. Net als de 1772,78 euro voor drie hotelovernachtingen.  Kathalijne Buitenweg, Tweede Kamerlid voor GroenLinks, was ook uitgenodigd. Vloog zij mee in de door Willem-Alexander op staatskosten gehuurde privéjet? Nee. Buitenweg kent de regels: ‘Ik ben per trein gegaan (vier keer overstappen) en heb de kosten zelf betaald.’

Tijdens het niet officiële gedeelte van Bilderberg – bij de borrel en het diner – wordt er stevig genetwerkt en er zullen ongetwijfeld afspraken worden gemaakt, maar dat heeft niets met het officiële gedeelte te maken.

Men spreekt dan wel op persoonlijke titel maar de inzichten, standpunten of onderlinge afspraken kunnen wel degelijk invloed hebben op beleid of (geo)politieke koers. Deelnemers als David Rockefeller en Henry Kissinger (de tientallen jaren prominent aanwezig waren) zaten er niet vanwege hun mooie ogen maar als iconen van respectievelijk economische macht en geopolitiek die hun best deden om deelnemers van hun persoonlijke inzichten te overtuigen.

Prins Bernhard had ook zo zijn belangen. Tijdens het Lockheed-schandaal kwam uit hoe hij zijn invloed had omgezet in klinkende munt. De Amerikaanse deelnemers eisten toen trouwens zijn vertrek als voorzitter, anders zouden ze de conferenties voortaan links laten liggen, wat het einde van Bilderberg had betekend. Amerikanen houden niet van corruptie, in ieder geval niet als die naar buiten komt.

Ons huidige staatshoofd heeft (net als zijn moeder Beatrix) al menige conferentie bezocht. Niet als koning maar als ‘Netherlands, H.M. the King of the (NLD).’ De RVD meldt dat hij er op persoonlijke titel zit, maar dat is in strijd met artikel 42 van de Grondwet. Die zegt dat de ministers verantwoordelijk zijn voor alles wat de koning doet. Dat betekent dat hij een Bilderbergbezoek niet privé kan afleggen. Hij mag niet zomaar even op eigen houtje (ook niet als toehoorder of informeel aanwezige) aan internationale overlegstructuren deelnemen zonder dat een minister daarvoor verantwoordelijkheid neemt. Zeker op Bilderberg onttrekt de koning zich aan iedere vorm van democratische controle. Niemand weet wat hij daar zegt, belooft of anderszins uitvreet. Maar de Tweede Kamer laat hem ongemoeid zijn gang gaan en ook de zogenoemde kwaliteitskranten maken er nauwelijks of geen woorden aan vuil. Het is trouwens de vraag hoe de in Stockholm aanwezige minister van Justitie David van Weel met die verantwoordelijkheid zou moeten omgaan want hij valt immers onder de Chatham House Rule wat betekent dat hij zijn mond moet houden over alles wat hij op de conferentie hoort of ziet.

De deelnemerslijst is ook een indicatie waarover de conferentie gaat debatteren. In Stockholm stonden dit jaar de volgende punten op de agenda: trans-atlantische betrekkingen, waarmee de verhouding tussen de Europese Unie en de Trumpregering werd bedoeld. Verder de strategische en militaire impact van de oorlog in Oekraïne, nucleaire proliferatie (toegespitst op Iran en Noord-Korea), de toegang tot strategische grondstoffen, de oorlog in het Midden-Oosten en ‘Depopulation & Migration’. Daarin meenden complotdenkers het begrip ‘omvolking’ te herkennen, maar het kan  evengoed te maken hebben met droogte in delen van Afrika die kleine volksverhuizingen teweeg brengen of met de oorlog van Rusland tegen de Oekraïne. Die heeft immers een migratiegolf teweeg  gebracht en gebieden grotendeels ontvolkt.

Maar de meeste aandacht in Stockholm ging toch uit naar Artificial Intelligence (AI), haar toepassingen en gebruik in moderne oorlogvoering. Kunstmatige intelligentie is niet langer een utopie maar harde werkelijkheid die vele en vooralsnog onvermoed grote implicaties voor de mensheid met zich kan mee kan brengen. In Stockholm waren er meer hightech-bazen en defensie-CEO’s dan gewoonlijk en ook het aantal hoge militairen was hoger dan normaal.

De aanwezigheid van hightech op Bilderberg neemt al jaren toe. Jeff Bezos van Amazon werd al in 2011 en 2013 gesignaleerd. Bill Gates van Microsoft was in 2010 aanwezig. Elon Musk (onder meer Tesla) en Mark Zuckerberg (Meta) zijn tot dusver niet geweest. Daarentegen heeft Sam Altman van Open AI zich al drie keer laten zien, net als Eric Schmidt van Alphabet/Google. Peter Thiel is eveneens een regelmatig terugkerende gast. Hij is de man achter PayPal maar ook medeoprichter van softwarebedrijf Palantir dat werkt voor inlichtingendiensten en het Pentagon. Alex Karp, ook van Palantir, komt de laatste jaren eveneens trouw opdagen. En niet te vergeten Demis Hassabis, een Britse onderzoeker op het gebied van kunstmatige intelligentie en bovendien CEO en medeoprichter van Google DeepMind.

In Stockholm was het gebruik van AI voor militaire operaties een centraal onderwerp. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 komen er meer toplieden uit de defensie-industrie naar Bilderberg. Het zijn de eerste tekenen van een nieuw militair-industrieel complex, met een significante invloed van AI.
President Eisenhower waarschuwde bij zijn aftreden in 1961 voor té nauwe banden tussen het leger en de wapenindustrie: het ‘militair-industrieel complex’. De innige samenwerking en de gedeelde belangen van de defensie-industrie, het leger en vooraanstaande politici zou een te grote invloed op het nationale beleid krijgen wat ten koste zou kunnen gaan van andere overheidstaken. Wat nu gaande is met AI lijkt nog vele malen bedreigender omdat het zo onvoorspelbaar en ondoorzichtig is.

Voormalig Google-topman Eric Schmidt waarschuwde dat de wereld afstevent op een  wedloop die we nooit eerder hebben meegemaakt. Het draait daarbij om super intelligente AI; een technologie die volgens Schmidt de sleutel is tot totale militaire dominantie. Wie als eerste super AI ontwikkelt, krijgt ‘de sleutels tot wereldheerschappij’ in handen. De ontwikkeling daarvan vereist wel enorme hoeveelheden energie, mogelijk honderd keer meer dan nu beschikbaar is. Dat is op zichzelf al verontrustend want het zal de strijd om energie en kritieke grondstoffen verder aanwakkeren en zo nieuwe spanningen in de wereld oproepen

Zolang de super AI er nog niet is zijn autonome drones het meest dodelijke AI-product van dit moment. Het was geen toeval dat in Stockholm toonaangevende bedrijven aanwezig waren die AI combineren met defensietechnologie: naast het al genoemde Palantir was er Thales: de marktleider op het terrein van onbemande vliegtuigen. Verder Helsing, een Duits AI-dronebedrijf en Anduril, een Amerikaans defensietechnologiebedrijf gespecialiseerd in autonome systemen. Hun boodschap was dat er (nóg) meer vaart achter de nieuwe technieken moet worden gezet wil het Westen niet gedomineerd gaan worden door China. Verontrustend is dat een handjevol techmiljardairs met hun ‘toys for the boys’ verhalen hoge militairen in vervoering wisten te brengen.

Er zijn grote gevaren verbonden aan de nieuwe AI-wapens en dat zal in de toekomst alleen maar erger worden. De toekomstige wapens kunnen onafhankelijk van menselijk ingrijpen worden ingezet en fatale ‘beslissingen’ nemen. Er komt geen mens meer aan te pas. De kans op dodelijk slachtoffers neemt toe want AI beschikt niet over een geweten en is vrij van iedere vorm van empathie. De gevolgen zullen worden afgedaan als collateral damage (‘bijkomende schade’) maar daar schieten al die doden en hun nabestaanden niets mee op.

Het risico van fouten en misinterpretaties door AI, zonder dat er een mens aan te pas komt, kan verreikende consequenties hebben en wellicht zelfs (ongewild) een nieuwe oorlog of zelfs wereldoorlog veroorzaken. Immers, als de raketdetectie van binnenkomende projectielen op de een of andere manier faalt door het uitvallen van bijvoorbeeld een chip kan dat tot een vals aanvalsalarm leiden. Als daarop volautomatisch door AI wordt gereageerd met de lancering van atoomwapens (die juist zijn bedoeld om in het kader van de wederzijdse afschrikking niet te worden gebruikt) in het gedaan met de wereld. Als AI onafhankelijk van menselijk oordelen  een alarm over inkomende raketten moet beoordelen kan het binnen luttele seconden het vergeldingssysteem in werking stellen.

Een ander nadeel is dat militaire AI‑beslissingen volstrekt onvoorspelbaar kunnen zijn. Parlementen en burgers verliezen hun invloed; de techniek neemt beslissingen over leven en dood over. Het risico op een ‘geautomatiseerd conflict’ is levensgroot. Evenzeer verontrustend is dat spilfiguren als Peter Thiel rechts-liberaal zijn georiënteerd en niets moeten hebben van regels en toezicht. Meer ethisch gestemde mensen zijn in de AI-wereld in de minderheid.

Een brief van het Pentagon aan Army leaders van 1 mei 2025 laat zien waar de militairen op uit zijn:

‘Slagvelden over de hele wereld veranderen in rap tempo. Autonome systemen worden dodelijker en goedkoper. Sensoren en afleidingsmanoeuvres zijn overal. Dual-use technologieën evolueren voortdurend en overtreffen onze processen om ze te verslaan. Om onze voorsprong op het slagveld te behouden, zal ons leger transformeren naar een slankere, dodelijkere strijdmacht door de manier waarop we vechten, trainen, organiseren en materieel aanschaffen aan te passen. In overeenstemming met de richtlijn van de Minister van Defensie van 30 april 2025 implementeert het leger een uitgebreide transformatiestrategie: het Army Transformation Initiative (ATI). Dit initiatief zal alle vereisten opnieuw bekijken en onnodige vereisten elimineren, meedogenloos prioriteit geven aan gevechtsformaties om direct bij te dragen aan dodelijke aanvallen, en leiders op het hoogste niveau in staat stellen om harde beslissingen te nemen om ervoor te zorgen dat middelen worden afgestemd op strategische doelstellingen. Om dit te bereiken, omvat ATI drie inspanningslijnen: het leveren van kritieke oorlogscapaciteiten, het optimaliseren van onze strijdkrachtstructuur en het elimineren van verspilling en verouderde programma’s.’

Wat is dat dual use eigenlijk? Het is technologie die oorspronkelijk is ontwikkeld voor de civiele industrie maar die ook kan worden ingezet voor de ontwikkeling, productie of verspreiding van chemische en biologische wapens. En niet te vergeten raketten waarmee nucleaire bommen en andere massavernietigingswapens naar hun doel worden geleid. Software en technologie kunnen eveneens dual use zijn.

Tot slot: De Wallenberg-familie die als gastheer van de Bilderbergconferentie optrad (het Grand Hotel Stockholm waar de conferentie plaats vond is ook eigendom van de familie) is niet alleen de machtigste familie van Zweden met belangen in het bankwezen, de industrie en AI-bedrijven, maar ze is ook een invloedrijke speler binnen de Europese AI- en defensiewereld. De Wallenbergs hebben grote belangen in Saab, dat jachtvliegtuigen en ander wapentuig produceert maar het bedrijf investeert jaarlijks ook miljarden in de ontwikkeling van AI.

Alles overziend zou een tikkeltje minder Chatham House Rule en wat meer openheid over Bilderberg het overwegen waard zijn. Het lot van onze wereld moet je niet aan zwijgende investeerders, techneuten en militairen overlaten. Al helemaal niet als ze, zoals daar in Stockholm, op een overheerlijk stuk spek worden gebonden.

 

 

 

/0 Reacties/door

Een solo-klus voor Amalia

Ongelooflijk! Ze deed het helemaal alleen; zonder paps en mams

 

In de benadering van het koningshuis is al ruim 125 jaar niets veranderd.

Bij de inhuldiging van Wilhelmina in 1898 kwijlde chroniqueur H. Brugmans ‘De jonge Koningin, symbool van jeugdige reinheid en vorstelijke majesteit, maakte op alle aanwezigen den indruk van een heerlijk sprookje, meer, van een edelen droom.’

Wilhelmina’s inhuldigingstoespraakje, waaruit bleek dat ze bitter weinig van de wereld om haar heen begreep, werd alom bejubeld. Ze sprak op ‘even krachtige als teedere wijze’ en biograaf Fasseur beaamde dat honderd jaar later nog maar eens: ‘kristalhelder’ en ‘zonder enige hapering’. Het is inderdaad een weergaloze prestatie. Hoe krijg ze het als achttienjarige voor mekaar zo’n lap tekst van 260 woorden voor te lezen waarop ze slechts enkele jaren had kunnen oefenen?

Prinses Amalia doopte op 22 februari 2025 in Vlissingen het marineschip ‘Den Helder’. Amalia is eenentwintig, dus drie jaar ouder dan haar over-overgrootmoeder bij haar inhuldiging, en ook zij sprak een tekstje uit: ‘Ik doop u, Den Helder, en ik wens u en uw bemanning een behouden vaart.’ Ze had haar spiebriefje niet eens nodig! Haar zinnetje kwam er helder, ongedwongen, krachtig en zonder haperen uit.

Een life stream hield ons al vanaf vier uur vóór het moment suprême op de hoogte van de plechtigheid die amper een minuut duurde. Kranten spraken opgewonden van een ‘solo-klus’ en benadrukten dat het Amalia’s eerste officiële optreden zonder pappa of mamma was en verdomd, het ging haar – helemaal alleen en nog maar net eenentwintig – moeiteloos af.

De NOS was lyrisch, maar dat is haar berichtgeving over het koningshuis altijd. RTL Boulevard bejubelde Amalia’s uitstraling en kledingkeuze. En geloof het of niet maar ondanks het sombere weer straalde Amalia in een oudroze broekpak van Max Mara.

Het AD meldde dat ze een jas van haar moeder droeg en tijdens de rondleiding grapjes had gemaakt maakte over de besturingsknoppen van het schip, wat haar ontspannen houding nog eens extra onderstreepte. ‘Hele leuke knopjes allemaal, waar ik vooral niet aan ga zitten’, sprak ze ongedwongen. Dan kon ze ook geen ‘schade’ aanrichten.  Uit die opmerking mogen we gerust de conclusie trekken dat onze aanstaande vorstin niet van humor gespeend is. De pers was met zo’n zestig journalisten, fotografen en cameramensen massaal uitgerukt om deze gebeurtenis van eminent historisch belang te verslaan.

Wat hield dat hele spektakel nu eigenlijk in? Niet meer dan het kapot gooien van een fles champagne tegen de boeg van een schip. Wie dat niet voor mekaar krijgt is het niet waard koningin te worden maar gelukkig klaarde Amalia die klus heel ontspannen en met humor en gratie. Wat zouden papa en mama trots zijn geweest als ze dit van nabij hadden kunnen zien. Hun dochter van eenentwintig; Heldin van Vlissingen, Triomf van de Erfelijkheid.

Amalia werd luidkeels geprezen om haar zelfstandigheid, terwijl werkelijk alles tot in de puntjes was voorbereid. De tekst geschreven, de poses geoefend, de glimlach ingestudeerd. Alles, behalve dan misschien dat grapje over de knopjes op de brug van het schip, al zou het me niet verbazen dat er tijdens de mediatraining wel eens werd gezegd: ‘Maak het persoonlijk! Lach eens spontaan!’

De ‘solo-klus’ was een toneelstukje, zoals de hele monarchie van toneel en sprookjes aan elkaar hangt. Amalia speelde een zorgvuldig geregisseerde voorstelling waarin ze niets hoeft te kunnen behalve netjes verschijnen, glimlachen en uiteraard niet stiekem een slok champagne nemen. En zelfs dat lukt alleen dankzij een compleet legioen van onzichtbare hulptroepen. Als de grootste prestatie van een 21-jarige is dat ze zonder ouders een fles kan kapot gooien, zegt dat meer over ons dan over haar. De toekomst van de monarchie is bij de Nederlandse media in veilige handen

/0 Reacties/door

Koninklijke Migranten met een bijzondere taak

Sekswerkers

Willem-Alexander noemde in de troonrede elf maal ‘migratie’. Er waren ‘acute zorgen’ over migratie, het ontbrak aan ‘grip op migratie’ en niet te vergeten moest de regering zijn gedachten laten gaan over ‘irriguliere migratieroutes’. Hij las zijn tekst voor alsof hij die zelf en niet Dick Schoof en Marjolein Faber had geschreven. En inderdaad, migratie gaat hem ter harte. Zijn eigen familie heeft immers een migrantenachtergrond waardoor de koning zelf nog nauwelijks een spat Nederlands bloed heeft. Gelukkig is dat wel blauw en dat is de reden dat hij het migratieprobleem mogelijk wel ziet maar er zelf geen last van heeft. Er kolken liters Duits bloed door zijn aderen, vermengd met een scheut Russisch. Zijn dochters hebben bovendien Zuid-Amerikaans van moeder Máxima.

Koning Willem III bezorgde ons maar liefst twee migranten: Emma van Waldeck-Pyrmont en Sophie van Württemberg. Willem II zorgde met Anna Paulowna voor een scheut Russisch bloed. Willem-Alexanders opa Bernhard, zijn overgrootvader Hendrik en zijn eigen vader Claus waren allemaal Duitse migranten. Maar leverde dat ‘acute zorgen’ op? Ons wel degelijk, maar de familie zelf niet. Integendeel. Huidige migranten zijn jaloers op nieuwkomers als Hendrik en Bernhard. Beiden arriveerden vrijwel berooid in Nederland, maar werden na aankomst (nee, niet in Ter Apel) meteen in de watten gelegd en bedolven onder privileges, overdreven aanhankelijkheid en bakken met geld.

Nou ja, Hendrik kreeg niets maar hij leende miljoenen die hij nooit terugbetaalde. Dat is ook een vorm van cadeau krijgen. Waar Hendrik wel garant voor stond was narigheid. Om Hendrikiaanse toestanden te voorkomen kreeg Bernhard bij de grens al honderdduizend gulden toegestopt. Dat hij dat zelf had bedisseld als gage voor zijn huwelijk had hij verzonnen, maar Bernhard loog wel vaker. Soms presteerde hij het zelfs een paar zinnen te uiten zonder te liegen. Migranten liegen nu soms ook over hun afkomst maar zo bont als Bernhard heeft het tot dusver nog geen migrant gemaakt.

Migranten die met een Oranje trouwen krijgen een ruime uitkering. Eigenlijk zijn het seksmigranten want ze moeten zorgen voor nageslacht; de allerhoogste prioriteit voor ieder vorstenhuis om zijn positie veilig te stellen. Het eerstgeboren kind wordt vanaf het achttiende levensjaar van staatswege financieel in de watten gelegd. Dat heet ‘uitkering’, dus net zoals statushouders een uitkering krijgen. Het eerste kind krijgt ook een onkostenvergoeding van 1,6 miljoen. Een beetje extra geld om de winter door te komen is altijd meegenomen. Vraag maar na in Ter Apel. Migrantendochter Amalia vond dat bedrag wel wat veel voor een studente die gratis in een grachtenpand woont. Het eerste jaar stortte ze haar vergoedinkje terug, maar toen nam wat haar nog restte aan Oranjebloed de regie weer over en gaat voortaan toch maar cashen om alvast te ‘sparen’ voor haar eigen secretariaat. De kosten daarvan zijn voor de Staat, maar je kunt als kroonprinses niet alles weten.

Máxima wil er als migrant vanzelfsprekend ook wel eens uit. Net zoals je ook wel eens weg wilt uit Ter Apel. Laat Prinsjesdag nou zo’n moment zijn, maar uitgerekend die dag moest ze opdraven om de troonrede aan te horen. Van haar gezicht viel af te lezen hoe intens ze begaan was met migranten. Maar zelf had ze ook een probleem. En hoe! Als Willem-Alexander niet opschoot zou ze te laat in Athene zijn om een herdenkingsconcert voor een overleden vriendin bij te wonen. Zeker als die verdomde balkonscène – die steevast volgt op de troonrede – zou uitlopen.

Het probleem werd opgelost al kostte dat een paar centen. Na wat minzaam gewuif vanaf het balkon werd de koningin/migrant met gillende sirenes en blauwe zwaailichten naar Schiphol gebracht waar een privéjet klaar stond. Kosten: 32.000 euro. Wel jammer dat dat afging van het totaalbedrag (€ 800.000) dat ze jaarlijks mag uitgeven aan vliegkosten. Maar iedere migrant heeft wel eens een probleempje.

Deze column verscheen eerder in De Republikein, nummer 4, december 2024 

/0 Reacties/door

Bedwing de Bling Máxima

Om geld hoeft Máxima zich niet te bekommeren. Haar echtgenoot is vermoedelijk miljardair en zelf bezit ze het een en ander aan vastgoed in Argentinië. Ze komt uit een familie waar geld nooit een probleem was. Is het dan niet vreemd dat ze (ere)voorzitter is van het platform ‘Wijzer in geldzaken’ dat minder bedeelden adviseert hoe ze met geld moeten omgaan?

Máxima is van huis uit econoom en zal vast wel enige kennis over geld in huis hebben. Maar het hoeft niet. De bekendste watermanagementdeskundige van dit land was plotseling ene Willem-Alexander die zich nog nooit met enige vorm van waterbeheer had beziggehouden. Al spoedig bekleedde hij als ‘expert’ talloze functies in de wondere wereld van het watermanagement. De Verenigde Naties benoemden hem tot voorzitter van een wateradviesorgaan.

Als erevoorzitter van ‘Wijzer in geldzaken’ legt Máxima aan arme jongvolwassenen uit dat je best een jaartje langer met je mobieltje kunt doen en dat je je niet moet laten verleiden door reclames die je de hele dag door om de oren vliegen. Haar advies: ‘Bedwing de Bling.’ Er is uiteraard niets tegen voorlichting maar het blijft komisch dat een steenrijke mevrouw uit het jetsetwereldje arme jongeren bespaaradviezen geeft.

Het platform geeft ook tips aan ouders wier kinderen het huis uitgaan om te studeren. Zoals Amalia nog niet zo lang geleden. Die ouders blijven de adviezen van Máxima evenmin bespaard. Zoals: ‘maak een begroting of budget’ en laat je kind een huishoudboekje bijhouden. In gedachten zie ik Amalia driftig schrappend in haar boekje, de wanhoop nabij hoe ze in godsnaam de maand moet doorkomen.

Het is ook zaak je verzekeringen te checken. Amalia zal toch wel gratis meeverzekerd zijn? Kinderen moeten met hun ouders overleggen over de hoogte van de ouderlijke studiebijdrage. Prima, al hebben Amalia en haar ouders die tip vermoedelijk in de wind geslagen. En dat Máxima een speciale rekening heeft geopend voor als de kinderen gaan studeren lijkt ook onwaarschijnlijk. Maar ze staat er wel vierkant achter.

En dan de  schenkbelasting. Ouders mogen hun kinderen geld schenken maar boven een bepaald bedrag is daarover belasting verschuldigd. Denk daar goed over na adviseert Máxima die vermoedelijk niet eens weet hoe ze het woord ‘belasting’ moet spellen.

Naast dit lokale gedoe is Máxima ook in de Derde Wereld actief. Ze is – ga er even voor zitten – ‘speciaal pleitbezorger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties voor inclusieve financiering voor ontwikkeling’. Ze ijvert voor goede toegang tot financiële diensten. Iedereen moet een bank- of spaarrekening hebben. Altijd handig als je geen geld hebt om over te maken of om te sparen. Ze pleit daarnaast voor microkredieten aan kleine bedrijven.

Al die minima kunnen rekenen op Máxima. Maar is het effectief? Volgens de RVD wel, maar er is ook kritiek. Een probleem is dat de allerarmsten ook hier uit de boot vallen. Dat kan trouwens evengoed een pluspunt zijn want de rentetarieven zijn vaak zo hoog dat ze tot hoge schuldenlasten leiden. En vrouwen voor wie een microkrediet echt een uitkomst zou kunnen zijn, worden vaak niet of in ieder geval te weinig bereikt.

Máxima heeft door haar status het zicht op verhoudingen verloren. Ik herinner me een foto waarop ze met een peperdure tasje, behangen met sieraden en voorzien van een opzichtige Rolex (waarde circa 20.000 euro) stralend de bouwval van een microfinancieringsgegadigde betreedt. Bedwing de Bling Máxima!

Ik vrees dat haar spindoctors niet altijd begrijpen dat sommige functies de lachlust opwekken: zoals een miljardairsvrouw die gratis woont en reist, kan declareren wat haar uitkomt en verder alle denkbare faciliteiten van de wereld geniet. Zo’n mevrouw laat je armen niet adviseren hoe ze met hun weinige geld moeten omgaan of hoe ze een microkrediet kunnen aanvragen.

Dit artikel verscheen eerder in De Republikein, nummer 1, maart 2024

/0 Reacties/door

Zo complex is het niet om de koning een blauwe brief te sturen

Een Kamermeerderheid wil nu de koning inkomstenbelasting laten betalen. Het vergt veel tijd de noodzakelijk veranderingen in de Grondwet aan te passen. Er kunnen discussies uit voortvloeien die het koningshuis kunnen schaden. Wat als de koning wel wil betalen, maar toch hetzelfde bedrag per jaar wil overhouden als hij nu heeft. Zijn ‘uitkering’ zou dan grofweg moeten verdubbeld en dat valt niet te verdedigen.

De belastingvrijstelling is geregeld in artikel 40 van de Grondwet. Daar is ook de vrijstelling van erfbelasting opgenomen. De wet aanpassen is lastig want dat vereist twee derde meerderheid van stemmen in zowel de Eerste als de Tweede Kamer. Tot voor kort leek dat onhaalbaar maar sinds de laatste verkiezingen ligt dat anders.

Het kabinet liet in 2015 weten dat het belasten van de koninklijke ‘uitkeringen’ om twee redenen niet aan de orde was. Het unieke karakter van het ambt van koning zou er niet mee verenigbaar zijn. Waarom eigenlijk niet? De vorstenhuizen van het Verenigd Koninkrijk, België, Spanje en Zweden betalen wél belasting.

De tweede reden is dat ‘bruteren’ uitzonderlijk lastig zou zijn. Bruteren wil zeggen dat de huidige netto-uitkering moet worden omgerekend naar een brutobedrag. De uitkeringsgerechtigden, Willem-Alexander, Máxima, Amalia en Beatrix willen evenveel overhouden als ze nu krijgen. De website van het Koninklijk Huis, onderhouden door de RVD, legt uit hoe de vork in de vermeend complexe steel zit:

‘Als zou worden overgegaan tot belastingheffing zou dat betekenen dat de uitkeringen en verstrekkingen in natura (zoals bijvoorbeeld de terbeschikkingstelling van paleizen) niet langer netto worden verstrekt, maar bruto. Ook zullen er andere verstrekkingen zijn waarover dan belasting is verschuldigd, zoals het privégebruik van auto’s.

Dit zou een nadere analyse vergen van de belastbaarheid van deze posten en de mate waarin sprake is van aftrekbare kosten. Er zullen namelijk niet alleen te belasten inkomsten zijn maar ook aftrekbare kosten. Op grond van de fiscale regelgeving zijn niet alle kosten aftrekbaar. De fiscale regelgeving kent een eigen begrippenkader waarin bijvoorbeeld kosten van kleding en persoonlijke verzorging en de kosten van het voeren van een zekere staat (bijvoorbeeld het in dienst hebben van huispersoneel) niet aftrekbaar zijn. Dit zijn echter uitgaven die als functioneel voor de Koninklijke waardigheid worden beschouwd.

Bovenstaande maakt duidelijk dat het bruteren van de grondwettelijke uitkeringen zeer ingewikkeld is om uit te voeren.’

Je zou denken dat de Belastingdienst voor hetere vuren heeft gestaan. Maar volgens de RVD is het gewoon té ingewikkeld om er zelfs maar aan te beginnen. Overigens is bovenstaande tekst nu van de website verwijderd, want het maakte al te zeer duidelijk wat het standpunt van de koning was.

Vermoedelijk was de grootste angst van Rutte en de RVD dat ‘bruteren’ uit zou draaien op ruwweg een verdubbeling van de huidige uitkering. Willem-Alexander zou dan als ‘uitkering’ in plaats van ruim een miljoen netto ongeveer twee miljoen bruto moeten krijgen, Máxima ruim acht ton, Amalia ruim zes en Beatrix zou bruto meer dan een miljoen euro moeten ontvangen. Het is nu al moeilijk de hoogte van de koninklijke ‘uitkeringen’ te verdedigen. Een verdubbeling zou de reputatie van de Oranjes, die toch al als ‘inhalig’ bekend staan, schaden. De RVD heeft dat haarfijn aangevoeld. Rutte vroeg zich tijdens een Kamerdebat al eens af wat je ermee opschoot om de uitkeringen te bruteren: ‘wat win je daar precies mee?’ Dus: gewoon niet aan beginnen, het geeft alleen maar heisa.

Die moeilijkheidsgraad bij het taxeren geldt in Nederland uitsluitend voor de koning en zijn naasten. Dat is opmerkelijk want bij alle miljoenen belastingplichtigen heeft de Belastingdienst dat probleem opgelost. Zelf iets betalen voor ‘kleding en persoonlijke verzorging’ vindt het koningshuis te ver gaan. Voor Máxima zou het op het eerste gezicht inderdaad een ramp zijn, want ze draagt bij vrijwel ieder optreden een ander outfit. Die verkleedpartijen zouden nodig zijn voor de uitoefening van haar koninklijke functie; de toverspreuk waarmee de Oranjes al hun kosten afwentelen op de samenleving. Het uitoefenen van de koninklijke functie is trouwens ook in de Grondwet geregeld. Máxima kan opgelucht ademhalen.

Het geklaag van de RVD dat het ‘in dienst hebben van huispersoneel’ niet aftrekbaar zou zijn, was eveneens onzin. Het is geregeld in artikel 41 van de Grondwet: ‘De Koning richt, met inachtneming van het openbaar belang, zijn Huis in.’ Hoewel: van een regeling is nauwelijks sprake. De koning kan heel ver gaan dankzij de volstrekte wazigheid van het artikel. Artikel 41 komt erop neer dat hij zelf mag beslissen over het personeel van zijn hofhouding en hoe hij die inricht. Zelf kost de hofhouding hem geen cent, die kosten zijn voor de staat. Wel moet hij rekening houden met het ‘openbaar belang’, maar die bepaling is eveneens zo diffuus dat het geen struikelblok zal zijn.

Het is de vraag of deze discussie de positie van de monarchie niet verder zal ondermijnen. Ik hoop het maar als republikein.

Dit artikel verscheen ook in NRC van 31-01-2024

/0 Reacties/door

Gewoon een schurk

Prins Bernhard was geen ‘schavuit’ maar gewoon een schurk; leugenachtig tot op het bot. Voor ons, republikeinen, is dat oude koek, maar de media raakten totaal overstuur van het oude nieuws over zijn NSDAP-lidmaatschap. De consequenties van dat gelieg over zijn naziverleden zouden wel eens ernstiger kunnen zijn dan de levenslange ontkenning een nazi te zijn geweest. Want waarom zou je een man die met de hand op de Bijbel liegt nog geloven?

Al in 1996 kwamen Coen Hilbrink en ik in de affaire-Sanders met niet minder dan vijfendertig documenten die het NSDAP- lidmaatschap van Bernhard onomstotelijk bewezen. Bernhard bleef dat feit tot zijn laatste snik ontkennen. Voor Oranjeklanten was dat voldoende. Voor het bestuur van het NIOD – waar ik toen werkte – ook, al moest het later bakzeil halen, zij het met de grootst mogelijke tegenzin.

Nu is zijn lidmaatschapskaart toch gevonden. Het ding had al die tijd in Bernhards archief gelegen. Plotseling stond alles wat Bernhard had beweerd op losse schroeven en dat is winst. Het bestuur van het Prins Bernhard Cultuurfonds (alleen al het verbinden van zijn naam met cultuur is een gotspe) vroeg zich af of de naam van het fonds ongewijzigd kon blijven. Heeft het bestuur dan al die jaren onder een steen geleefd? Inderdaad. Heel lang, maar dat is nu voorbij. Het Prins Bernhard Cultuurfonds is omgedoopt in Het Cultuurfonds.

Het CIDI vroeg zich af of er geen nader onderzoek moest worden gedaan naar de bewering dat Bernhard een miljoen gulden uit de Duitse Wiedergutmachung had losgepeuterd. Dat fonds was bedoeld voor joden die slachtoffer waren geworden van Bernhards voormalige partijgenoten, maar die de verschrikkingen van de Holocaust hadden overleefd. Een onderzoek is nergens voor nodig. Dat heb ik al gedaan. Het resultaat staat in de Republikein, nr. 2, 2008. Helaas leest niet iedereen dat blad, maar het nieuws stond ook uitgebreid in de kranten en haalde het NOS-journaal en ‘NOVA’, de voorloper van ‘Nieuwsuur’.  Ik had een geannoteerde versie beschikbaar gesteld, maar die is nooit door iemand opgevraagd. CIDI kom alsjeblieft – net als nog niet zo lang geleden het Bernhard Cultuurfonds – onder jullie steen vandaan en lees de versie met voetnoten.

Willem-Alexander beweerde onlangs, mede dankzij de publicatie van de lidmaatschapskaart, het familiearchief open te willen stellen tot 6 september 1948. De koning, zelf historicus, beweert transparante geschiedschrijving toe te juichen. Dat is mooi, maar ik ben bang dat het een loze belofte is. Het Koninklijk Huisarchief, volledig door de belastingbetaler gefinancierd, heeft de rechtsvorm van een stichting. Die valt niet onder de archiefwet en is daarom ook niet voor iedereen toegankelijk. Toegang kan alleen de voorzitter van de stichting – Willem-Alexander – verlenen. Toegang is een gunst, geen recht. Als hij zijn belofte gestand wil doen, zal het Koninklijk Huisarchief de status van Rijksarchief moeten krijgen. Dan valt het onder de archiefwet en de daarin vastgestelde normen voor toegang.

Als ik wil onderzoeken of Bernhard zich inderdaad met illegale wapenhandel in Indonesië heeft beziggehouden zou ik graag zijn papieren nalatenschap willen doorvlooien. In de overheidsarchieven is niets te vinden, zoals er vrijwel nooit iets is te vinden dat het koningshuis reputatieschade kan bezorgen.

Ik ga de koning binnenkort maar eens om toestemming vragen.

Dit artikel verscheen eerder in De Republikein, nummer 4, december 2023

/0 Reacties/door

Bedankt majesteit, maar gooi het koninklijk archief nu maar echt open

Het besluit van koning Willem-Alexander het Koninklijk Huisarchief (KHA) tot 6 september 1948 open te stellen verdient waardering. Het komt inderdaad, zoals hij terecht opmerkte,  ‘transparante geschiedschrijving’ ten goede. Prima, maar zijn uitspraak dient wel geformaliseerd te worden maar daar zijn geen voorstellen voor gedaan. Toch is dat noodzakelijk.

Het inzien van stukken uit het KHA dient een recht te zijn en geen gunst, wat het nu is.

Het KHA is een particulier archief en heeft de rechtsvorm van een stichting wat het particuliere nog eens benadrukt. Net zoals bijvoorbeeld Shell het volste recht heeft u de toegang tot zijn archief te ontzeggen mag het KHA dat ook.

De voorzitter van de stichting Koninklijk Huisarchief, koning Willem-Alexander, bepaalt wie toegang krijg. Hij kan dat volstrekt willekeurig doen; als particuliere instelling heeft hij dat recht. Beroep tegen zijn beslissing is niet mogelijk. Logisch uiteraard; het is zijn recht. Dat het KHA volledig met belastinggeld wordt betaald doet daar niets aan af. De rechtsvorm is bepalend.

Om de toezegging van de koning te waarborgen zou het KHA bij voorkeur een overheidsarchief moeten worden. Daarop is de archiefwet van toepassing. De koning kan nu, als hij dat wil, nog steeds hem niet welgevallige bezoekers weren. Als het KHA een overheidsarchief is, kan dat niet meer.

Het is volstrekt onduidelijk welke stukken in het KHA terecht komen die eigenlijk (omdat het regeringsstukken zijn) op het Nationaal Archief thuis horen. Premier Mark Rutte heeft wel betoogd dat er goede afspraken zijn gemaakt maar wat die inhouden is onduidelijk en zeker niet controleerbaar. De Rijksarchivaris overlegt soms met de directeur van het KHA maar er is niets gewaarborgd. Er wordt een beroep gedaan op onze goedgelovigheid.

De koning maakt deel uit van de regering en dus zouden alle stukken die ook maar enigszins het regeringsbeleid raken opgeborgen moeten worden in het Nationaal Archief. Maar of dat gebeurt weten we niet, bij gebrek aan controle en goede afspraken. Destijds is het onderzoeksrapport Beel dat de Greet Hofmans-affaire onderzocht in het KHA beland, terwijl het toch een zaak betrof die van constitutioneel belang was. Het was beslist niet uitsluitend een privéaangelegenheid. Toch verdween het stuk in het KHA. Historicus Cees Fasseur, die zoals bekend een potje kon breken aan het hof, kreeg het rapport als eerste in 2008 ter inzage.

In het verleden van prins Bernhard zijn episodes die nadere opheldering verdienen. Wat deed hij bijvoorbeeld in de Tweede Wereldoorlog in Zuid-Amerika? Wat had hij daar te zoeken? En op welke wijze heeft hij zich ingelaten met de dekolonisatie van Indonesië? Was hij inderdaad bij illegale wapenhandel betrokken? Niet rechtstreeks maar via tussenpersonen?

Het zou prettig zijn als het KHA voor de opheldering van deze (en andere) raadsels, die toch ook het Nederlandse regeringsbeleid raken, wordt opengesteld. In de openbare archieven zijn over deze materie slechts summiere aanwijzingen te vinden. Bernhards bemoeienis staat vast maar niet de mate waarin en waarop. Het is uiteraard mogelijk dat gevoelige stukken zijn vernietigd. Van Wilhelmina weten we dat ze veel materiaal, waarin kritisch over haar werd geoordeeld, heeft verbrand. Toch draagt het bij aan onze kennis. Als we weten dat stukken niet op het KHA liggen, kunnen we die mogelijkheid uitsluiten, en ergens anders gaan speuren.

Aan toezeggingen zonder garanties hebben we niets. Ik heb geadviseerd bij Kamervragen aan de minister-president over het KHA. De antwoorden waren altijd nietszeggend, ontwijkend of van het type ‘met-een-kluitje-in-het-riet.’ Vervolgvragen leverden dezelfde, bizarre non-antwoorden op en de daaropvolgende vragenrondes eveneens. Murw haken Kamerleden dan af.

Helderheid en openheid is een vereiste. Maak van het KHA een rijksarchief. Foto’s, poëziealbums van de prinsessen, liefdesbrieven, evidente privéaangelegenheden et cetera kunnen uiteraard worden ondergebracht in een echt, privé familiearchief.

Maar helderheid en openheid over het handelen van het staatshoofd en leden van het Koninklijk Huis is in een constitutionele parlementaire democratie een vereiste. Maak van het Koninklijk Huisarchief daarom een rijksarchief.

Dit artikel verscheen eerder in NRC, 19 oktober 2023

/0 Reacties/door

Enquêtes in mineur

Dagkoersen

Willem-Alexander schijnt zich niet druk te maken om zijn dalende populariteit. Net als moeder Beatrix doet hij peilingen af als onbelangrijk. Het zijn maar dagkoersen. Je moet het over een langere termijn zien. Bovendien zou het passen in de huidige lage waardering voor overheid en politiek.

Het is bekend dat er drie soorten leugens zijn. Gewone leugens, gemene leugens én het valste van het valste: statistieken. Lichtelijk overdreven wellicht, maar in enquêtes over het koningshuis wordt, met afstand, wél de domste vraag gesteld die een enquêteur kan bedenken. ‘Hoe vind u dat de koning heeft geregeerd?’

De koning maakt deel uit van de regering maar hij draagt geen regeringsverantwoordelijkheid en van zijn opvattingen mogen we niets weten. De vraag kan dus simpelweg niet beantwoord worden. Dat kan alleen de minister-president. Hij is de enige die weet wat de koning ergens van vindt (áls hij al een mening heeft).

Hoe de koning denkt is het geheim van Noordeinde. Alleen Rutte kent het antwoord maar hij moet vanwege de ministeriële verantwoordelijkheid zijn mond houden. Rutte vindt dat trouwens geen probleem want hij is altijd bereid de koning ter wille te zijn. Het koningspaar had zich geen beter schoothondje kunnen wensen. En als hij klem komt te zinnen keft hij: ‘privé’. Zo gauw Rutte iets privé verklaard wil hij er niets meer over zeggen.

De koning ‘regeert’ niet, maar wat zien de geënquêteerden dan voor ‘regeren’ aan? Lachen, handjes geven, zwaaien, lintjes knippen en vooral aardig doen. Tsjonge, wat wordt er fantastisch geregeerd als Wim-Alex een schouderklap uitdeelt en Máxima haar liefste glimlach opzet. Dát is zo ongeveer de wijze waarop de onderdanen het optreden van het staatshoofd en zijn vrouw beoordelen.

Zou zijn slinkende aanhang er wel eens bij stilstaan dat in de monarchie de geboorte boven talent prevaleert? Capaciteiten of begaafdheden spelen geen enkele rol. Als eerstgeboren kind van de koning wordt je automatisch staatshoofd.

Het is natuurlijk raar dat we niets mogen weten van de politieke denkbeelden van de koning als hij die – naast wat gedachten over sport – mocht hebben. Het centrum van ons staatsbestel is een blinde vlek omdat er een man zit die boven de partijen zou staan, daarom geen mening geeft en – hoewel volwassen – zelfs niet voor zijn eigen daden verantwoordelijk is.

De vraag hoe de koning ‘regeert’ is dus een absoluut mysterie. Daarentegen is de vraag wie een republiek verkiest boven een monarchie wel glashelder te beantwoorden Vooral jongeren kiezen voor de republiek en dat zou het koningshuis moeten verontrusten.

De voornaamste taak van de koning is het ondertekenen van wetten en Koninklijke Besluiten (KB’s). Hij hoeft ze niet eens te lezen; er zit een korte samenvatting bij, maar ook die kan hij rustig overslaan. Hij benoemt en ontslaat ministers en staatssecretarissen bij KB. Als het kabinet de rit uitzit, is hij er een keer in de vier jaar mee bezig. De kans op een burn out is minimaal.

Als een kabinet voortijdig sneuvelt moet hij zijn benoemingskunstje nog eens doen. Commissarissen van de Koning benoemt hij voor zes jaar en ook daarvan zal hij niet overspannen raken want de twaalf ambtsdragers treden niet allemaal gelijk aan of af. Verder neemt hij geloofsbrieven van nieuwe ambassadeurs in ontvangst en leest hij – al dan niet hakkelend – de troonrede voor. Werk- en (uitgaande) staatsbezoeken zijn initiatieven van de koning zelf. Als hij zich op dat terrein inspant is dat zijn vrije keus.

Dat hij drie maanden vakantie per jaar neemt, laat ook zien dat het met de werkdruk wel los loopt. Hij moet tijdens zijn vakantie wel wat handtekeningen zetten maar dat kan via de Ipad. Hij zou zich door de neerwaartse peilingen toch wat zorgen moeten maken om zijn luizenbaan.

Deze column is ook gepubliceerd in De Republikein, nummer 2, juni 2023

/0 Reacties/door

De toekomst van Oranje

,

Persbericht.

 

Bernhard ontliep zijn straf in het Lockheed schandaal en gooide in een dronken bui Juliana in het zwembad.  Uit peilingen blijkt dat de populariteit van het koningshuis steeds meer afneemt. Gerard Aalders onderzoekt aan de hand van rationele argumenten of de monarchie nog toekomst heeft. Monarchisten zien het koningshuis als de verbindende factor die Nederland bijeen houdt en wij, burgers, zouden ons kunnen spiegelen aan hun normen en waarden. Aan de hand van voorbeelden concludeert Aalders dat voor die aannames geen basis is. De geschiedenis van de Oranjes was door de eeuwen heen een aaneenschakeling van schandalen. Aan wetten en normen hielden (en houden) ze zich niet.

Aalders beperkt zich niet tot de Oranjes maar analyseert ook buitenlandse koningshuizen en concludeert dat ook daar wangedrag, corruptie en zelfverrijking zeker niet ongewoon zijn.    

Als het koningshuis het verbindend element in de samenleving zou zijn hoe verklaar je dan dat koning Willem I er binnen 15 jaar in slaagde de helft van zijn koninkrijk (het huidige België) te verliezen? Tegelijkertijd voerde hij Nederland naar de rand van de financiële afgrond. Maar de Oranjes die Willem I opvolgden blonken evenmin uit als ‘Verbinders’ of als hoeders van normen en waarden.

Juliana kon ministers zulke rare verzoeken doen dat je je kunt afvragen of ze wel als koningin kon functioneren. Ze wilde bijvoorbeeld met wichelroedes naar olie laten zoeken. Juliana dreigde herhaaldelijk welbewust met aftreden om haar eigen zin door te drijven. Haar voorgangers (en opvolgers Beatrix en Willem-Alexander) deden dat trouwens ook  in de wetenschap dat een ‘koningscrisis’ een probaat middel is om de ministers in een houdgreep te nemen. Wetten worden bijgebogen om de Oranjes een plezier te doen en als dat niet toereikend is worden constructies verzonnen om het de koning naar de zin te maken. Om die reden zat de Nederlands-Argentijns piloot Julius Poch acht jaar lang onschuldig vast in een Argentijnse gevangenis.

En in hoeverre zijn de staatsbezoeken nuttig? Ze kosten handenvol geld. Voor de stelling dat ze onze handel jaarlijks miljarden euro’s opleveren is geen snipper bewijs. Het nut van hun vele werkbezoeken is al even discutabel. Ze dienen om de koning te informeren wat er in de maatschappij leeft, maar hij laat herhaaldelijk zien dat hij geen benul heeft hoe de samenleving functioneert. In de coronatijd werd dat pijnlijk duidelijk.

Uit peilingen blijkt dat de laatste jaren de populariteit van ons koningshuis gestaag afneemt. De populairste Oranjes waren import en hadden geen spatje Oranjebloed. De flamboyante Máxima scoort in de peilingen aanzienlijk hoger dan haar houterige echtgenoot Willem-Alexander.

Máxima kan de ontbinding wellicht vertragen maar niet stoppen.

De bezwaren tegen de monarchie treden steeds duidelijker aan het licht. Een peperdure poppenkast waarvan de kosten over zoveel mogelijk ministeries worden verdeeld om ze minder opvallend te maken. Het belang van het Oranjehuis staat steevast voorop en de leden voelen zich verheven boven de wet. Maar het grootste bezwaar is echter dat erfopvolging strijdig is met de beginselen van de democratie. Het hart van ons staatsbestel is een blinde vlek. We mogen niet weten hoe de koning functioneert en hij draagt geen verantwoordelijkheid voor wat hij doet. Als de koning een crisis veroorzaakt  moet de minister-president de verantwoording nemen.

De Nederlandse monarchie heeft veel overeenkomsten met andere Europese koninkrijken. Zo liet koningin Elisabeth in meer dan 1000 wetten ingrijpen om er zelf beter van te worden. Tegen koning Charles loopt een corruptieonderzoek. De Spaanse koning Juan Carlos liet zich met tientallen miljoen euro’s omkopen en lapte alle normen en waarden aan zijn laars. De woede onder het Spaanse volk was zo groot dat hij besloot naar Abu Dhabi te emigreren. Tegen hem loopt ook een corruptieonderzoek.

Gerard Aalders is historicus en schrijver. Gedurende zeventien jaar was hij onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) en publiceerde onder meer over de nazi-roof in Nederland. Hij schreef diverse boeken over de Bilderbergconferenties, economische oorlogvoering, inlichtingendiensten, kartels en majesteitsschennis. Zijn boeken Wilhelmina, fictie en werkelijkheid, Bernhard, alles was anders en Oranje Zwartboek (nu in de 12e druk!) werden bestsellers.

Technische gegevens De toekomst van Oranje:

Formaat:             15 x 23 cm, paperback

Omvang:             ca. 300 pagina’s

ISBN:                    97890 8975 0914

Prijs:                     € 24,99

Voor meer informatie of een recensie-exemplaar:

Odette Lafère

Odette.Lafere@medialaferes.nl

Tel +31(0)575563628 / Tmob +31(0)651273679

 

/0 Reacties/door

Vorstelijke Vakantiepret

Betrokken op vakantie.

Kom een Oranje niet aan zijn vakantie want die is heilig. Vakantievieren is een familietraditie waaraan niet getornd mag worden. Vanwege de ministeriële verantwoordelijkheid mogen we niet weten of ze adviezen opvolgen of in de wind slaan, maar het ziet er naar uit dat ze gewoon doen waar ze zin in hebben.

Koning Willem III was al met het vakantievirus behept. Toen een kabinet viel en zijn handtekening benodigd was voor het ontslag van ministers, was de koning spoorloos. Hij werd uiteindelijk opgespoord in Montreux, maar hij weigerde terug te keren en zei de zaak in beraad te houden. Toen zijn zoon, kroonprins Alexander, overleed verbeeld hij in een Duits kuuroord. Hij weigerde direct terug te komen. Dat had geen zin, die jongen was immers toch al dood.

Koningin Wilhelmina vierde vakantie in Zwitserland toen het bericht haar bereikte dat het kabinet had besloten een vluchtelingenkamp voor joden op de Veluwe in te richten. In haar achtertuin nota bene. Ze kwam niet terug maar schreef een brief op poten die tot gevolg had dat het kamp bij Westerbork verrees. In haar biografie Eenzaam maar niet alleen denk je soms dat ze meer op vakantie was dan aan het werk, wat overigens niet slecht zou zijn geweest voor het landsbelang.

Prins Bernhard nam zijn maîtresse Ann Orr Lewis gezellig mee op gezinsvakanties naar de wintersport. Juliana, (‘Mammie’) vond dat zó leuk vertelde Bernhard eens tegen de Volkskrant, maar die opmerking kunnen we rustig toevoegen aan zijn enorme verzameling fantasieverhalen. Toen onvoorziene gebeurtenissen enkele vakanties van Beatrix dreigden te torpederen maakte ze het zo bont dat de vergelijking met een verwend kind zich opdringt.

In 2000 wilde ze op wintersport naar Oostenrijk waar juist een ultrarechtse regering was aangetreden. Zeventien landen van de Europese Unie hadden daarop een diplomatieke boycot tegen Oostenrijk aangekondigd. Van het dringende advies van minister-president Wim Kok niet  te gaan, trok Hare Majesteit zich niets aan. Ze maakte zelf wel uit wat kon of wat niet kon. Ze beweerde weliswaar altijd, dus 24 uur per dag, koningin te zijn, maar dat was nu even niet aan de orde. Haar vakantie was namelijk voor deze ene keer als strikt privé te beschouwen. Ze ging.

In 1999 trad de Maas buiten zijn oevers en kwamen delen van Limburg blank te staan. Het kabinet wilde dat Beatrix de ondergelopen gebieden zou bezoeken; het journaal zou het bezoek van de betrokken koningin uitgebreid in beeld brengen. Beeldvorming is tenslotte alles. Maar Beatrix had er geen zin in want uitgerekend op die dag zou ze vertrekken naar haar vakantieverblijf in Italië. Er is behoorlijk druk uitgeoefend om haar reis een paar uurtjes uit te stellen. Haar vakantie een dagje later te laten ingaan bleek onbespreekbaar.

Het moet gezegd dat Beatrix zich zonder problemen naar de vliegramp in de Bijlmer (oktober 1992) en de vuurwerkramp in Enschede (mei 2000) begaf om zich professioneel ‘geschokt’ te tonen. Er stonden geen vakanties gepland.

Bij Willem-Alexander gaat het niet anders. Zijn reisje naar Griekenland in coronatijd kent iedereen. Op 15 juli 2021 kon hij pas na de grootst mogelijke moeite worden overgehaald het door hevige regens getroffen Limburg te bezoeken. Steden en dorpen stonden blank. Maar ja, het bezoek aan Valkenburg stond zijn vakantie, de daaropvolgende dag, vervelend in de weg. Op de avond van diezelfde dag stond Nederland op zijn kop vanwege de moordaanslag op Peter R. de Vries. De koning zou als staatshoofd toch moeten bedenken dat uitstel van vakantie dan voor de hand ligt. Maar Willem-Alexander ziet slechts een boze buitenwereld die zijn vakantie wil dwarsbomen. Uiteindelijk ging hij toch naar Limburg, maar de tegenzin droop er af.

Eerder op de dag had hij met de waarnemend Commissaris van de koning in Limburg Johan Remkes gebeld om zijn steun te betuigen. Vermoedelijk heeft Remkes hem op het hart gedrukt zich te laten zien in het rampgebied. Dat drong maar moeizaam door want pas tegen de avond verschenen hij en Máxima in Valkenburg met gezichten die een immens medeleven moesten suggereerden. Limburg trapte er niet in en hij kreeg veel kritiek. Willem trok zich daar, een dag later en veilig ver weg in zijn Grieks vakantieparadijs, niets van aan.

Vakantie en onvoorziene gebeurtenissen; het is alsof de duvel ermee speelt. Toen Willem-Alexander in februari 2022 met skivakantie ging, brak de oorlog in Oekraïne uit. Als een acute crisis van dat kaliber uitbreekt hoor je als staatshoofd niet met vakantie te gaan. Maar ja, die is natuurlijk wél heilig. Dus pakte hij het regeringsvliegtuig en vloog naar Oostenrijk. Niet dat thuisblijven praktisch wat zou hebben uitgemaakt maar hij gaf met zijn vertrek een verkeerd signaal: niet betrokken. Op de site van het koninklijk huis betuigden hij en Máxima wel hun intense papieren medeleven:

‘Ons hart gaat uit naar de bevolking van Oekraïne en naar alle getroffenen door het geweld. Wij leven intens mee met de mensen daar en met de Oekraïense gemeenschap in Nederland, die in angst verkeert om het lot van familie en vrienden.’ Vanuit Lech. Proost!

Toen de vakantie erop zat besloot Willem-Alexander te laten zien hoe betrokken hij wel niet was en nodigde een groepje mensen van de Oekraïense gemeenschap in Nederland uit te komen praten over de situatie in hun land. De koning en de koningin waren ‘ontroerd’ door de ontmoeting en dat waren hun gasten eveneens. Het staatsbezoek aan Griekenland werd in verband met de oorlog wél probleemloos uitgesteld, maar toen stond er geen vakantie gepland.

Hoeveel weken vakantie heeft de koning, of liever gezegd neemt hij er per jaar? Als we de lege plekken in zijn publiek toegankelijke agenda bekijken komen we uit op een weekje of vijftien. Een paar maanden in de zomer, een kleine maand rond oud en nieuw, twee weken skivakantie in Lech en dan nog eens een paar weekjes rond Pasen. Daar staat tegenover dat hij in theorie als staatshoofd permanent in functie is, maar dat is puur symbolisch. Verantwoordelijkheid draagt hij niet; die ligt bij de minister-president die ook permanent in functie is en die voor zichzelf én de koning verantwoordelijkheid draagt.

Hij tekent tijdens de vakantie wel dringende stukken (op zijn iPad), maar dat zal hem weinig tijd kosten. Hij hoeft ze niet te lezen. Er zit altijd een korte samenvatting bij. Die kan hij lezen of gewoon overslaan. Hij zou het signeren zelfs even tussendoor op zijn speedboot kunnen doen. Als Máxima even het stuur overneemt is het binnen een paar minuten gepiept. Maar wie weet beschikt zijn bootje van twee miljoen over een automatische piloot. En een volautomatische signeerapp. Willem-Alexander is de vakantiekoning bij uitstek.

Dit stukje is ook gepubliceerd in De Republikein, nummer 1, maart 2023

/0 Reacties/door

Boeken